75 HET NIEUWE HUIS

De oude Renauld-4 slaat de kronkelweg naar Warfstermolen in. Het wagentje helt over in de bochten en zweeft over de weg. Het leven lijkt één groot feest. Gisteren geslaagd voor de P.A., zo goed als zeker niet in militaire dienst en volgende week al voor de klas.... 

De weg snijdt een koolzaadveld tussen Burum en Warfstermolen in tweeën. Korenvelden deinen door de wind. De naar het oosten hangende bomen zitten vol bladeren en de lucht is glashelder en staalblauw. Hier is Van Gogh aan het werk. 

Na elke bocht rijd ik veel te lang door in een te lage ver­snelling om daarna met veel gas en slippende koppeling de volgende versnelling te pakken. Zo kom ik het dorp binnen. Volgens het reclamebord staat de koffie klaar. 

Voor het lege huis parkeer ik de auto. De straat is leeg. Zelfs met dit weer hoor je geen mensen, zie je niemand en ruik je geen auto’s. Het contrast met de stad is groot. 

De Warf 8 staat er op m’n briefje. Daar kan ik de sleutel voor ons nieuwe huis halen. Ik kijk naar de nummering en ontdek al snel het huis. Het eerste teken van leven is een vrouw. Ze verschuift de bloempotten in de vensterbank. Bij het huis ernaast krijg ik de sleutel.

Dit wordt ons nieuwe huis. Hier zullen we straks wonen. Een vreemde gewaarwording. Het is net of het allemaal niet helemaal echt is.  

Ik loop om het huis heen. Het is het eerste huis van het dorp. Gras en onkruid verdringen elkaar op een hoogte van een halve meter. De tuin ligt er overwoekerd bij. Het huis staat ook al een half jaar leeg. In de keuken ruikt het muf. De deur van de kelder staat open. Hol klinken m’n voetstappen in de gang. Vreemd zo’n leeg huis. De w.c. stinkt. Het water in de pot is opgedroogd. Ik trek door. Het water spoelt door de pot en ik hoor dat de stortbak niet vol loopt. Een incompleet geluid. De trap naar boven kraakt en ik schrik als ik de slaapkamer­deur open doe. Aan de draden van het elektrisch in het midden van de zolder hangt een dode vogel... Wat moet dat beest daar... Een welkomst geschenk... Een slecht voorteken... of een ordinaire dorpsgrap... Is het dier er zelf ingevlogen? Waar ben ik in terecht gekomen. 

Ik sta er nu vlak bij. Het vogeltje zit met z’n kop in een lus van de draad. Zou deze vogel door de schoorsteen naar binnen zijn gekomen? Heeft hij hier misschien uren of zelfs dagen rondge­vlogen zonder dat hij er weer uit kon komen? Er stond geen enkel raam open. Misschien is hij herhaaldelijk met z’n kop tegen het raam gevlogen, op zoek naar de vrijheid. Uit­eindelijk, half verdoofd of totaal uitgeput, precies in deze draden blijven hangen. Gestikt of geëlektrocuteerd?

Staat er nog stroom op...?  Ik pak de draden bij het plastic beet en buig ze voorzichtig uit elkaar.  De vogel valt. Tussen duim en wijsvinger pak ik hem bij een poot en loop er mee naar het raam. Hij weegt bijna niets meer. Ik zet het raam wijd open en gooi hem eruit. Hij verdwijnt in het hoge gras. 

Zo dat was dat. Natuurlijk niets anders dan een flauwe grap. Ik open alle ramen, haal saus uit de auto, zet de radio aan  en de wereld van Hilversum 3 stroomt naar binnen. 

Was ze misschien nieuwsgierig of is dit nu burenplicht? Een buurvrouw brengt een kop heerlijke soep. Ik versta de mensen hier maar nauwelijks. Zal ik dit taaltje wel ooit leren? 

Op straat riepen een paar kinderen: “Hoi meester”.  Voldoende indrukken om een heel plafond mee te schilderen.  

Zo ver zijn we nu. Natuurlijk ik verwachtte het wel, maar zeker weten... Je zit op de havo, met de cijfers gaat het goed en je verwacht te slagen, maar de echte zekerheid krijg je pas, als je het hebt. Heb je het, dan denk je: wat heb ik nu eigenlijk? Is het wel iets....? Is het iets meer dan een stukje minder onzekerheid.....?  Toen kwam de P.A.. Natuurlijk haal je het, maar toch, je moet er wel drie jaar geduld voor hebben. Daarna op zoek naar een baan. Je verwacht het wel, maar was het eerst maar zo ver. Je hoopt erop, de kans is er, dat weet je. Is het dan eenmaal zo ver, wat heb je dan. Een baan, een inkomen, maar ook houvast....? Is dit het...? Is dit een basis of verbleekt het zodra je het hebt? Of is dit niet meer dan een stap in een bepaalde richting? 

Er komt iemand het pad naast het huis op. Hij loopt op klompen, draagt een pet en een blauwe kiel en loopt een beetje voorovergebogen. Hij zet z’n fiets tegen de boom en kijkt naar het raam in mijn richting. Hij doet de handen op de rug en loopt naar de achterdeur.  Iemand van het schoolbe­stuur...? 

Ik kom van het trapje en probeer de saus wat van m’n handen af te vegen. Doe de radio uit en verwacht dat de man elk moment: “Volluk” zal roepen, maar dat gebeurt niet. Hij komt zelf binnen. Ik hoor hoe hij de klompen op de houten keukenvloer zet. Hij loopt door de open deur de kamer in en kijkt om zich heen. Z’n handen nog steeds op de rug. Dan draait hij zich snel om en kijkt mij eigenaardig aan. Ik steek m’n hand uit om me voor te stellen. Hij buigt voorover, kijkt of er iets voor hem in zit en houdt zijn handen op de rug. Ik zeg mijn naam en kijk hem vragend aan... Dan begint hij te spreken:  “Jouw benne een mens hè, een mens en anders niet”. 

Ik knik hem begrijpend toe en moet toch iets zeggen. 

“Ik ben aan het verven,” zeg ik naar het plafond wijzend. 

“Ja, ja,” zegt hij, “een mens hè, anders niet.”

“Ik ben de nieuwe meester, wij komen hier wonen,” zeg ik duidelijker dan nodig is.

“Ja, ja meester” herhaalt hij en kijkt om zich heen. Hij gaat weer naar de gang. Ik kijk hem na. Wat moet die vent hier...? Hij gaat de trap op. Moet ik erachteraan...? Zou hij hier elke dag zomaar binnen komen vallen...? Zonder aan te bellen de trap op lopen en wat rond kijken...? 

Hij komt naar beneden, doet z’n klompen aan en gaat zonder iets te zeggen weer weg. Hij stapt langzaam op z’n fiets en ik kijk hem lang na... Je bent een mens hè...klinkt het na in m’n oren. 

Ik saus weer, maar de radio blijft uit. Je bent een mens hè en meer niet... Vreemde woorden. Een vreemde ontmoeting. Ik sta weer met beide benen op de grond. Het enige dat ik weet is dat ik een mens ben. Een mens en anders niet.  (1975)